بلکه زمانی که یک کودک زیر 1 سال به‌طور ناگهانی می‌میرد و بعد از بررسی صحنه مرگ، کالبدشکافی و حتی بررسی سوابق پزشکی علت دقیق و اصلی مرگ نوزاد تشخیص داده نشودT پزشکان در چنین مواقعی سندرم مرگ ناگهانی را علت مرگ نوزاد تشخیص می‌دهند. این مساله که معمولا بدون بروز هیچ‌گونه علائم و هشداری در نوزادان رخ می‌دهد موجب ویرانی یک خانواده می‌گردد. این بیماری بیشتر کودکان ا تا 4 ماهه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مطالعات حاکی از آن است که 90% نوزادان مبتلا به این بیماری زیر6 ماه بودند.

علل

عوامل فیزیکی و محیطی خواب کودک هردو باهم می‌توانند کودک را در مقابل این سندروم آسیب‌پذیرتر کنند. این عوامل در کودکان متغیر و متفاوت است.

عوامل فیزیکی

عوامل فیزیکی مرتبط با این سندروم شامل:

• اختلالات مغزی: برخی کودکان با مشکلاتی بدنیا می‌آیند که بیشتر در معرض مرگ ناشی از این سندروم قرار می‌گیرند. در این نوزادان بخشی از مغز که فعالیت‌هایی نظیر تنفس و بیدارشدن در حین خواب نوزادان را کنترل می‌کند ممکن است به رشد کافی نرسیده و نتواند به‌ طرز صحیح عمل کند.
• وزن کم نوزاد حین تولد: در نوزادان نارس و یا تولدهای چندقلویی احتمال این‌که مغز نوزاد رشد کافی نکرده و قدرت کنترل تنفس و ضربان قلب کودک را نداشته ‌باشد افزایش می‌یابد.
• عفونت تنفسی: سرماخوردگی و عفونت‌های تنفسی یکی از علت‌های شناخته‌شده در بسیاری از نوزادانی است که در اثر سندروم مرگ ناگهانی از دست رفتند.

عوامل محیطی خواب

جای‌خواب و موقعیت خواب نوزاد عواملی هستند که موجب مشکلات فیزیکی نوزاد شده و خطر مرگ ناشی از سندرم را افزایش می‌دهند. به‌عنوان مثال:

• خوابیدن به شکم و یا پهلو: نوزادانی که به شکم و یا پهلو می‌خوابند در مقایسه با نوزادانی که به پشت می‌خوابند ممکن است بیشتر دچار مشکلات تنفسی شوند.
• خوابیدن روی سطح خیلی نرم: خوابیدن به صورت روی یک سطح کرک‌دار و یا تشک‌آبی مسیر تنفس نوزاد را مسدود می‌کند. خاطرتان باشد که کشیدن پتو روی سر نوزاد نیز بسیار خطرناک است.
• خوابیدن در کنار پدر و مادر: در حالیکه گزارشات حاکی از آن است که خوابیدن نوزاد در اتاق پدر و مادر خطر مرگ ناشی از سندرم را کاهش می‌دهد اما نکته مهم این است که اگر نوزاد در تخت‌خواب یا رختخواب پدر و مادر بخوابد این خطر افزایش می‌یابد چرا که سطوح خواب بزرگسالان بسیار نرم بوده واین امر در تنفس نوزادان مشکل ایجاد می‌کند.

عوامل خطر

از آن‌جایی که سندروم مرگ ناگهانی نوزاد برای هر نوزادی ممکن است رخ دهد محققان عوامل متعددی را که موجب افزایش خطر می‌شود را شناسایی کرده‌اند. این عوامل عبارتنداز:

• جنسیت: پسران نوزاد بیشتر از دختران در معرض مرگ ناشی از این سندروم قرار دارند.
• سن: این نوع مرگ در بین نوزادان 2 تا 3 ماه بیشتر اتفاق می‌افتد.
• نژاد: به‌ دلایلی که هنوز کاملا مشخص و درک نشده نوزادان سیاه‌پوست آمریکایی و هندی بیشتر در معرض این سندرم قرار دارند.
• سوابق خانوادگی: احتمال مرگ ناشی از این سندروم در نوزادانی که خواهر و برادر و یا یکی از اقوام آن‌ها مبتلا به این سندروم بوده بیشتر است.
• دود سیگار: نوزادانی که در محیط آلوده به دود سیگار زندگی می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به این سندروم هستند.
• تولد نارس یا زودهنگام: تولد زودهنگام و وزن کم حین تولد خطر ابتلا به این سندرم را افزایش می‌دهد.

عوامل مربوط به مادر

• سن کمتر از 20 سال
• مراقبت‌های ناکافی در دوران بارداری

دو مورد عنوان‌شده در بین مادران از مواردی هستند که موجب افزایش خطر این سندورم در دوران بارداری می‌شوند.

کودک را به‌پشت و تاق‌باز بخوابانید

خواباندن کودک به پشت و تاق‌باز یکی از مهمترین کارهایی است که خطر این سندرم را کاهش می‌دهد. به پرستار کودک و یا هر یک از اقوامی که از نوزاد شما نگهداری می‌کند بسپارید که در طی اولین سال تولد، نوزاد را به پشت و تاق‌باز بخواباند.
مطالعات نشان می‌دهد که خواباندن نوزاد به روی شکم و یا دمر1.7 تا12.9 برابر خطر این سندرم را افزایش می‌دهد. وقتی نوزاد به روی شکم می‌خوابد احساس گرمای بیشتری می‌کند، دچار اختلال تنفسی می‌شود و به‌ دلیل استنشاق مجدد دی‌اکسیدکربن ناشی از بازدم با کمبود اکسیژن مواجه می‌شود. همه این عوامل به افزایش خطر سندروم در نوزاد کمک می‌کند.
نکته دیگری که باید حتما در نظر داشت این است که هرگز نوزاد را به پهلو نخوابانید چرا که دراین حالت نوزاد خیلی راحت به رو شکم غلط می‌خورد. اما اگر نوزاد کمی بزرگ‌تر و قویتر شد و روی شکم خود غلتید جای نگرانی نیست فقط مطمئن باشید که هنگام خواب هیچ چیز نرم و کرکی نزدیک صورت نوزاد نباشد چرا که همان‌طور که قبلا اشاره شد این مورد نیز خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد و همچنین اختلال تنفسی نوزاد را افزایش می‌دهد.

انتخاب جای‌خواب مناسب

توصیه شده نوزاد را روی تشک نسبتا نرم و صاف بخوابانید. بالشت، عروسک کرک‌دار و یا هیچ چیز دیگری اطراف نوزاد قرار ندهید. یک ملحفه مناسب زیر نوزاد پهن کنید و برای جلوگیری از نشت ادرار نوزاد به تخت و یا جای خوابش بهتر است یک پد نازک زیر ملحفه او قرار دهید.
روی تخت نوزاد تشک اضافی و یا هرچیز اضافه دیگری پهن نکنید. به‌جای پد ویا تشک‌هایی که در مکان‌های بازی بکار می‌روند از تشک‌های معمولی و استاندارد استفاده کنید. سطوح خواب بسیار نرم و نامناسبی که خطر سندرم را افزایش می‌دهند عبارتند از: لحاف، روکش تخت‌خواب، مبل، تخت‌خواب آبی است. خوابیدن همراه با نوزاد روی صندلی یا مبل خطر خفگی و سندروم را به ‌شدت افزایش می‌دهد. تشک‌های معمولی بزرگسالان نیز جای‌خواب مناسبی برای نوزادان نیست چرا که این تشک‌ها اغلب بیش ‌از حد پر شدند و خیلی نرم هستند. پتو نیز به‌دلیل داشتن پرز وکرک گزینه مناسبی برای استفاده نیست. اگر فکر می‌کنید که نوزاد سردش شده بهتر است با لباس‌گرم او را بپوشانید.

خواباندن نوزاد در اتاق خواب پدر و مادر نه در تخت آن‌ها

در 6ماه اول بهتر است تخت نوزاد در اتاق‌خواب پدر و مادر و کنار تخت‌خواب آن‌ها باشد این کار حدودا50% خطر سندروم مرگ ناگهانی را کاهش می‌دهد. نکته دیگری که بسیار توصیه شده‌ این است که هرگز نوزاد را در تخت پدرومادر نخوابانید حتی اگر پدرومادر سیگاری نباشند و یا نوزاد با شیرمادر تغذیه می‌کند. مطالعات نشان داده که خواباندن نوزاد در کنار پدر و مادر نه ‌تنها خطر سندروم را افزایش می‌دهد بلکه ممکن است موجب خفگی، اختناق و یا حتی گیرکردن بین دست‌وپای والدین شود.

نوزاد را بیش‌ از حد نپوشانید

برای این‌که نوزاد در خواب راحت بوده و احساس گرمای زیاد نکند بهتر است مانند افراد بزرگسال او را بیش‌ از حد نپوشانید. برخی علائم مانندعرق‌کردن نوزاد و موهای خیس او حاکی از گرمای زیاد بدن اوست. سر و صورت نوزاد را با کلاه و یا هیچ‌چیز دیگری نپوشانید. (فقط درصورتی که نوزاد نارس بوده می‌توان چند روز اول کلاهی که در بیمارستان داده شده روی سرنوزاد بگذارید در غیراین‌ صورت نیاز به کلاه نیست.)

رعایت مراقبت‌های لازم دوران بارداری

مراقبت‌های مناسب دوران‌بارداری در سلامت نوزاد، کاهش خطر تولد نارس و وزن کم حین تولد نقش مهمی دارد.

نوزاد را درمعرض دود سیگار قرار ندهید

نوزاد را در محیط‌های عاری از دود سیگار بزرگ کنید. اگر برخی مجبور به سیگار کشیدن هستند از آن‌ها خواهش کنید که خانه را ترک کرده و بیرون سیگار بکشند.

تمام واکسن‌های توصیه‌شده نوزاد را بزنید

شواهد نشان می‌دهد که رعایت زمان وجدول واکسن نوزاد 50%خطر ریسک سندرم مرگ ناگهانی را کاهش می‌دهد.

تغذیه نوزاد با شیرمادر

نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند کمتر در معرض این سندروم قرار می‌گیرند. مطالعات حاکی ازآن است که تغذیه با شیرمادر به‌ مدت 4تا6 ماه حدود 70% خطر ابتلا به سندروم مرگ ناگهانی در نوزادان را کاهش می‌دهد.

منبع: سایت دکتر حمید شیخ الاسلامی، متخصص کودکان و فوق تخصص نوزادان