اختلال طیف اوتیسم نامیده میشود زیرا از برخی جهات شبیه به اوتیسم است.
علت
محققین و کارشناسان سلامت روان همچنان در حال تحقیق در مورد دلیل اوتیسم و سندرم آسپرگر هستند. اختلالات مغز یک دلیل احتمالی سندرم آسپرگر در نظر گرفته میشود، زیرا تفاوتهای ساختاری و عملکردی با تصویربرداری پیشرفته از مغز مشاهده شداند. ژنتیک ممکن است نقش مهمی ایفا کند و پژوهشها نشان میدهند که برخی از موارد سندرم آسپرگر مرتبط با سایر مشکلات روانی مانند افسردگی و اختلال دو قطبی میباشند. سندرم آسپرگر در اطفال، در اثر کمبود عاطفه یا نحوهی تربیت ایجاد نمیشود. از آنجایی که برخی از رفتار مشاهده شده در سندرم آسپرگر ممکن است از نظر دیگران بی ادبانه و از روی عمد تلقی شوند، بسیاری از افراد به اشتباه فکر میکنند که این بیماری ناشی از تربیت نامناسب توسط والدین است. اما این سندرم در واقع یک اختلال عصبی است که دلایل آن بطور کامل شناخته نشدهاند.
علائم
از آنجایی که نشانههای سندرم آسپرگر در کودکان میتوانند شبیه به مشکلات رفتاری باشند، بهتر است که به پزشک یا سایر متخصصین مرتبط اجازه دهید تا علائم کودک شما را بررسی کنند. یک کودک مبتلا به سندرم آسپرگر ممکن است این علائم و نشانهها را داشته باشد:
• تعاملات اجتماعی نامناسب یا جزئی
• مکالماتی که تقریباً همیشه بر خود شخص تمرکز دارند تا سایرین
• تکلم بصورت نوشتاری، رباتیک یا تکراری
• عدم قابلیت قضاوت صحیح
• مشکلاتی در مهارتهای خواندن، ریاضی یا نوشتاری
• وسواس در موضوعات پیچیده مانند الگوها یا موسیقی
• تواناییهای شناختی غیر کلامی متوسط و پایینتر از متوسط، هرچند تواناییهای شناختی کلامی معمولاً متوسط تا بالاتر از متوسط هستند.
• مشکل در حرکت بطور صحیح
• رفتارهای عجیب
باید توجه داشت که برخلاف کودکان مبتلا به اوتیسم، افراد مبتلا به سندرم آسپرگر تاخیری در رشد زبانی خود ندارند؛ این افراد در سنین کم دارای مهارتهای دستور زبانی خوب و دایره لغات پیشرفتهای هستند. هرچند بسیاری نیز دارای اختلال زبانی هستند. برای مثال یک کودک ممکن است بسیار تحت اللفظی حرف بزند و در استفاده از زبان در محیط اجتماعی مشکل داشته باشد. این کودکان اغلب هیچ تاخیری در رشد شناختی ندارند. کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر میتوانند در سازماندهی و دامنه توجه مشکل داشته باشند، یا مهارتهایی که در برخی حوزهها به خوبی رشد کرده و در برخی دیگر کمبود دارند، اما معمولاً دارای هوش متوسط و گاهی بالاتر از متوسط هستند.
تشخیص
تشخیص سندرم آسپرگر در کودکان میتواند بسیار دشوار باشد. کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر در بیشتر جنبههای زندگی خوب عمل میکنند، بنابراین ربط دادن رفتار عجیب آنها به اینکه شاید متفاوت هستند، آسان است. کارشناسان عقیده دارند که مداخله زود هنگام شامل آموزش تحصیلی و اجتماعی در حالی که مغز کودک همچنان در حال رشد است، برای کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر بسیار مهم است. در صورتی که کودک شما برخی از علائم و رفتارهایی که در سندرم آسپرگر معمول هستند را از خود نشان دهد، مراجعه به پزشک اهمیت بسزایی دارد. پزشک میتواند جهت بررسی و معاینه بیشتر شما را به متخصص سلامت روان یا متخصصین دیگر ارجاع دهد. متخصص یک ارزیابی روانی کامل از کودک انجام میدهد. این ارزیابی شامل بررسی سابقهی شروع علائم، رشد مهارتهای حرکتی و الگوهای زبانی و سایر جنبههای فرد و رفتاری (از جمله فعالیتهای مورد علاقه، عادات معمول، دل مشغولیها و غیره) میباشد. تمرکز خاصی بر روی رشد اجتماعی از جمله مشکلات گذشته و حال در تعاملات اجتماعی و دوستیابی گذاشته میشود. ارزیابی و بررسی روانی مهارتهای اجتماعی معمولاً به این منظور انجام میشود که مشخص شود چه کمبودهایی وجود دارد.
درمان
رفتارها و مشکلات سندرم آسپرگر میتوانند برای هر کودکی متفاوت باشند، بنابراین یک درمان مشخص یا تجویزی وجود ندارد. اما بسته به تواناییها و ضعفها (یا سابقهی رشد کودک)، ممکن است روشهای زیر برای کودکان موثر باشند:
• آموزش به والدین
• مداخلات آموزشی تخصصی
• آموزش مهارتهای اجتماعی
• زبان درمانی
• برای کودکان خردسال، آموزش یکپارچگی حسی. این آموزش معمولاً شامل کار درمانی است که در آن کودک نسبت به عوامل محرکی که بیش از حد به آنها حساس است، بی حس میشود.
• روان درمانی یا رفتار درمانی برای کودکان بزرگتر
• دارو
افراد بسیاری میتوانند به کودک شما کمک کنند، بنابراین مشورت با متخصصین مختلف مهم است. برای مثال هر متخصص سلامتی که کودک شما را تحت درمان قرار میدهد باید بداند که سایر متخصصین چه اقدامی برای این کودک انجام میدهند. معلمین، پرستاران بچه، سایر اعضای خانواده، دوستان نزدیک و هر شخصی که از کودک نگهداری میکند باید در این فرایند دخیل باشد.یافتن برنامهی صحیح در کنار درمان زود هنگام نقش کلیدی دارد. کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر با درمان و آموزش مناسب میتوانند پیشرفت زیادی داشته باشند.
نکاتی برای والدین
سندرم آسپرگر چالشهایی رابرای کودکان و والدین آنها ایجاد میکند، اما میتوانید به طرق مختلفی برای سازگاری فرزند خود و حمایت از وی اقدام کنید:
به دنبال برنامههای آموزشی برای والدین باشید. شما اولین معلمین فرزند خود هستید و در حین رشد وی نقش اساسی دارید.
مهارتهای شخصی را به کودک خود آموزش دهید. یادگیری این مهارتها به کودک جهت دستیابی به بیشترین میزان استقلال کمک میکند.
از آنجایی که همیشه مشخص نیست که یک کودک مبتلا به سندرم آسپرگر است، سایر افراد را در جریان بگذارید که فرزند شما دارای نیازهای خاصی است. به عنوان والدین کودک، شما باید برای برخورد با معلمین، پرسنل پزشکی و سایر مراقبین در نقش آموزش دهنده برای وی عمل کنید.
به دنبال یک برنامه درمانی یا مداخلهای سازگار با مشکلات خاص و زمینههای کمبود فرزند خود باشید.
برنامهها یا درمانهای مخصوصی را انتخاب کنید که بر اهداف بلند مدت تمرکز دارند و برای سطح رشد کودک شما مناسب هستند.
به خاطر داشته باشید که کودک شما بخشی از خانواده است و نیازهای وی باید با نیازهای سایر اعضای خانواده متعادل باشند.
به دنبال کمک برای خود و سایر اعضای خانواده باشید. در صورتی که نیازهای عاطفی و جسمی خود را برآورده نکنید نمیتوانید به فرزند خود کمک کنید. ممکن است گروههای حمایتی در بیمارستانها یا مراکز سلامت روانی وجود داشته باشند.
آینده کودک
تسهیلات و مراکز کمی برای تامین نیازهای کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر اختصاص یافتهاند. برخی از کودکان به مدارس دولتی ملحق میشوند که پیشرفت آنها بستگی به حمایت و تشویق والدین، مراقبان، معلمین و هم کلاسیها دارد. برخی دیگر به مدرسههای مخصوص کودکان مبتلا به اوتیسم یا اختلالات یادگیری میروند. بسیاری از افراد مبتلا به سندرم آسپرگر بیشتر جنبههای زندگی خود را کنترل میکنند، بنابراین این مشکل نباید مانع موفقیت تحصیلی و اجتماعی کودک شود. ممکن است در صورتی که تشخیص داده شود که فرزند شما به سندرم آسپرگر مبتلا است، ناامید و دلسرد شوید. به خاطر داشته باشید که تیمدرمانی میتواند حمایت و تشویق بسیار زیادی را برای کودک و خانوادهتان به همراه داشته باشد.
منبع: سایت دکتر حمید شیخ الاسلامی، متخصص کودکان و فوق تخصص نوزادان