راش پوشکی یک وضعیت رایج است که باعث میشود پوست کودک قرمز، زخم، حساس و زبر شود. در اکثر موارد این مشکل با کمی تغییر در نحوهی استفاده از پوشک رفع میشود.
راش پوشکی یا ادرار سوختگی چه شکلی است؟
اگر کودکتان به راش پوشکی مبتلا شود، شما متوجه خواهید شد. پوست اطراف پوشک قرمز و متورم خواهد بود و ممکن است دانه هایی نیز زده باشد. محل مورد نظر ممکن است در هنگام لمس کردن گرم باشد و اگر راش درمان نشود ممکن است تاول بزند یا پوسته پوسته شود. راش پوشکی ممکن است اندام تناسلی، بین رانها و باسنهای کودک را تحت تاثیر قرار دهد. راش پوشکی با چند لکه کوچک شروع میشود و پس از چندین بار تعویض پوشک به اطراف گسترش یابد یا ممکن است لکهها کاملا ناگهانی ظاهر شوند. اگر راش پوشکی شدید شود ممکن است پوست حساس کودک در هنگام مدفوع ترک بخورد و لکههای خون روی پوشک کودک به جا گذارد. اگر راش پوشکی شدید نباشد، خیلی کودک را اذیت نمیکند. اما اگر باعث درد شود کودک پس از ادرار یا زمانی که پوشک او را تعویض میکنید گریه خواهد کرد یا ممکن است فقط کمی ناراحت و بداخلاق به نظر برسد.
علل راش پوشکی
اسهال
ابتلا به راش پوشکی در کودکان مبتلا به اسهال رایج است زیرا آنزیمهای موجود در مدفوع نوزاد که باعث تحریک پوست او میشوند در مدفوعی اسهالی فعالتر از مدفوع معمولی هستند.
آنتی بیوتیکها
گاهی وجود برفک که نوعی عفونت قارچی است باعث ایجاد راش پوشکی میشود. استفاده از آنتی بیوتیکها احتمال ایجاد برفک را زیاد میکند، بنابرای اگر به نوزاد آنتی بیوتیک میدهید، کودک تا زمانی که آنتی بیوتیک مصرف میکند بیشتر مستعد ابتلا به راش پوشکی خواهد بود.
برفک دهانی
حتی اگر نوزاد آنتی بیوتیک مصرف نکند نیز احتمال ایجاد راش پوشکی وجود دارد. در برخی موارد، کودکانی که برفک دهانی دارند نیز قارچ را از طریق سیستم گوارش به مدفوع منتقل کرده و باعث عفونت قسمت زیر پوشک میشوند.
سوزش
اگر پوشک و مدفوع (یا فقط پوشک) برای مدت طولانی روی پوست بماند و با پوست در تماس باشد، پوست دچار سوزش میشود.
عفونت
ادرار میزان PH پوست را تغییر داده و باعث رشد راحتتر باکتری و قارچ میشود. مادهای که مانع انتقال رطوبت به بیرون میشود نیز جریان هوا را مسدود کرده و باعث ایجاد محیطی گرم و مرطوب میشود که محیطی مناسب برای رشد باکتری و قارچ و در نتیجه ایجاد راش پوستی است.
آلرژی
کودکانی که پوست حساس دارند نیز مبتلا به راش پوشکی میشوند. انواع خاصی از آلرژیها، مانند آلرژی به مواد پاک کننده، صابونها، پوشکها (یا رنگ پوشکها)، یا خشک کنندههای نوزاد ممکن است بر پوستهای حساس تاثیر گذاشته و باعث ایجاد راش شوند. گاهی، راش پوشکی در اثر عدم
توانایی در هضم لاکتوز یا آلرژی غذایی در کودک به وجود میآید.چه موقع باید با پزشک مشورت کنم؟
اگر راش از بین نرفت، بدتر شد، یا اگر پوست کودک زخم شد، باید با پزشک مشورت کنید. همچنین اگر کودک تب دارد، از راشها عفونت خارج میشود، یا اگر کودک بیشتر از همیشه بهانه میگیرد، باید به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید.
درمان ادرار سوختگی
کرم
پزشک بر اساس نوع راش، برای کودک کرم ضد قارچ یا آنتی بیوتیک تجویز میکند یا ممکن است توصیههایی برای تغییر نحوهی پوشک کردن کودک به شما بدهد. گاهی اگر تغییرات به بهبود راشهای ناشی از آلرژی کمک نکرد، پزشک یک کرم استروئیدی ملایم را برای چند روز تجویز میکند تا راش از بین برود.
مراقبتهای خانگی
برای کمک به بهبود راش پوشکی، پوشک کودک را مرتب بررسی کنید و در صورت خیس بودن یا کثیف شدن آن را عوض کنید. محل پوشک را به آرامی با آب و صابون بشویید و خشک کنید. کرمها و پمادهایی که دارای اکسید روی یا وازلین هستند برای نرم کردن و حفاظت از پوست در برابر رطوبت مفید میباشند. باید پس از تعویض پوشک لایه ضخیمی از این کرمها (مانند خامه روی کیک) را به محل مالید. برخی از متخصصین میگویند که اجازه دهید کودک روزی چند ساعت بدون پوشک باشد تا پوست تحریک شده خشک شود و استراحت کند. این بهترین راه حل است به شرطی که کودک را روی یک تخت با ملافه ضد آب، یا روی یک تشک بزرگ بر روی زمین بخوابانید.
راش پوشکی چه مدت باقی میماند؟
معمولا راش پوشکی پس از دو تا سه روز مراقبت خانگی برطرف میشود هرچند گاهی ممکن است بیشتر نیز طول بکشد. مدت زمان باقی ماندن راش پوشکی به علت ایجاد راش و نحوه درمان آن بستگی دارد. برخی از راشهای پوشکی با درمان، چند روز باقی میمانند و راشهای شدیدتر ممکن است چند هفته باقی بمانند.
پیشگیری
برای پیشگیری از راش پوشکی، تا جایی که میتوانید پوست کودک را تمیز و خشک نگه دارید و مرتب پوشک او را عوض کنید تا مدفوع و ادرار باعث تحریک پوست نشوند. سعی کنید موارد زیر را رعایت کنید:
پوشک خیس و کثیف کودک را مرتب عوض کنید و محل را کاملا تمیز کنید.
گاهی در بین دفعات تعویض پوشک، پای کودک را در آب گرم فرو برید. همچنین میتوانید به وسیله ظرف، یک بطری پلاستیکی یا با دست آب را روی باسن کودک بریزید.
قبل از پوشک کردن مجدد کودک، اجازه دهید پوست او کاملا خشک شود.
برای خشک کردن پوست کودک، پارچه ای نرم را به آرامی روی پوست او بگذارید و بردارید. کشیدن پارچه روی پوست باعث تحریک و خراش پوست میشود.
پوشک را شل ببندید تا به پوست کشیده نشود.
مرتب هر دو ساعت یکبار یا پس از هر مدفوع پوشک را عوض کنید.
قبل از قرار دادن پوشک تمیز روی پوست کودک، یک لایه پماد یا کرم روی پوست قرار دهید. نیازی به کرم زیاد ندارید. کافی است کمی کرم روی پوست قرار داده و آنرا روی پوست پخش کنید تا جایی که ببینید تمام سطح پوست به کرم آغشته شده است. کرم مانند یک لایه حفاظتی روی پوست عمل کرده و از پوست در برابر ادرار و مدفوع محافظت میکند.
از پوشک با جذب بالا استفاده کنید تا میزان رطوبتی که روی پوست کودک میماند، کاهش یابد. پوشکهایی که روی آنها علامت باضافه (+) است، جذب بالایی دارند. اگر از پوشکهای پارچهای استفاده میکنید، یک لایه میانی بین پوشک و پلاستیک قرار دهید و از قرار دادن مستقیم پلاستیک روی پوست کودک خودداری کنید زیرا پلاستیک باعث بدتر شدن راش میشود.
هنگامی که کودک به راش پوشکی مبتلا است، خیلی او را نشوئید. یک یا دوبار شستن در روز برای تمیزی و مراقبت از پوست کودک کافی است. شستشوی بیشتر باعث خشکی و تحریک بیشتر پوست میشود. و از صابون، کف حمام، لوسیون یا پودر تالک نیز استفاده نکنید زیرا این مواد باعث آزار پوست لطیف کودک میشوند.
اگر از پوشکهای پارچهای استفاده میکنید، دستورالعمل تولید کننده را به دقت بخوانید تا بدانید بهترین روش تمیز کردن این نوع پوشکها چیست. فقط به مقداری که توصیه شده از مواد پاک کننده استفاده کنید و پس از شستشو، یکبار دیگر اب بریزید تا اثر باقیمانده از صابون یا ماده پاک کننده که ممکن است باعث تحریک پوست کودک شود از بین برود. از مواد نرم کنندهی پارچه و دستمالهای خشک کننده استفاده نکنید زیرا باعث تحریک پوست میشوند. در برخی از کودکان، تغییر نوع پوشک باعث ایجاد راش میشود. با اینکه متخصصین نوع خاصی از پوشک را توصیه نمیکنند، اما اگر پوست کودکتان حساس است از پوشکهای بی رنگ و بی بو استفاده کنید. برخی از کودکان به دستمال مرطوب نوزاد حساس هستند، برای آنها اب و لیف حمام نیز گزینهی مناسبی است.
منبع: سایت دکتر حمید شیخ الاسلامی، متخصص کودکان و فوق تخصص نوزادان