در سن پیش‌دبستانی چندین بار در هفته دچار خون‌دماغ می‌شوند. این امر غیرعادی و خطرناک نیست اما می‌تواند بسیار ترسناک باشد. اگر خون از انتهای بینی به داخل دهان و گلو ریخته شود فرزند شما ممکن است مقدار زیادی از آن را فروبرد که باعث استفراغ می‌شود.
علل خون دماغ شدن
علل بسیاری برای خون دماغ شدن بینی وجود دارند که بیشتر آن‌ها جدی نیستند. شایع‌ترین علل عبارت‌اند از:
سردرد و آلرژی
سرماخوردگی و آلرژی باعث تورم و تحریک داخل بینی می‌شود و ممکن است منجر به خونریزی خود به خودی شود.
ضربه و آسیب
کودک ممکن است به دلیل دست کردن در بینی، فروکردن چیزی در آن، یا محکم فین کردن دچار خونریزی شود. همچنین ضرب خوردگی بینی باشی ای مانند توپ یا سقوط و ضربه به بینی می‌تواند باعث خونریزی بینی شود.
رطوبت پایین یا گازهای تحریک‌کننده
اگر هوای خانه بسیار خشک باشد یا اگر در آب‌وهوای خشک زندگی می‌کنید مخاط بینی کودک شما ممکن است خشک شود و احتمالاً خونریزی می‌کند. اگر کودک اغلب در معرض گازهای سمی قرار دارد ( که خوشبختانه یک اتفاق غیرمعمول است)، ممکن است خونریزی بینی ایجاد شود.
مشکلات آناتومیکی
هر ساختار غیرطبیعی در داخل بینی می‌تواند به خون دماغ شدن منجر شود.
رشد غیرطبیعی
هرگونه بافت غیرطبیعی که در بینی رشد می‌کند ممکن است باعث خون دماغ شدن شود. اگرچه بیشتر این رشد (معمولاً پولیپ) خوش‌خیم است(سرطانی نیست)، هنوز هم باید به‌سرعت آن را درمان کرد.
لخته شدن غیرطبیعی خون
هر چیزی که باعث لخته شدن خون می‌شود ممکن است منجر به خونریزی بینی شود. داروها، حتی داروهای رایج مانند آسپیرین می‌توانند مکانیسم خون‌سازی را به‌قدری تغییر دهند که ایجاد خونریزی کند. بیماری‌های خون مانند هموفیلی هم می‌تواند خونریزی بینی را تحریک کند.
بیماری‌های مزمن
هر کودک مبتلابه بیماری طولانی‌مدت یا بیماری که نیاز به اکسیژن اضافی یا سایر داروهایی دارد که می‌تواند باعث خشکی مخاط بینی شود، ممکن است خونریزی بینی داشته باشد.
خونریزی مکرر بینی
بعضی از کودکان خونریزی‌های مکرر بینی را دائماً تجربه می‌کنند. چند مورد خون دماغ شدن در هر سال مشکل بزرگی نیست اما زمانی که خون بینی شدن چند بار در هفته اتفاق می‌افتد این امر برای والدین بیشتر نگران‌کننده است.
خونریزی بینی زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از بینی آسیب‌دیده و عروق خونی پاره شوند. این عروق با کوچک‌ترین تحریک خونریزی می‌کنند. شایع‌ترین محل این عروق بر روی سپتوم بینی، غضروف بینی که آن را به دونیمه تقسیم می‌کند، در داخل بینی است که در آن پوست به پایان می‌رسد.
درمان
کمک‌های اولیه
کودک شما ممکن است در طول خونریزی بینی با دیدن و احساس طعم خون بسیار مضطرب و ناراحت شود. سعی کنید به فرزندتان اطمینان دهید و به آن‌ها بگویید که همه‌چیز مرتب است و آن‌ها خوب خواهند شد. آن‌ها ممکن است ترسیده باشند که مشکلی جدی وجود دارد. گریه کردن خون دماغ شدن را بدتر می‌کند، بنابراین مهم است که کودک را آرام کنید.
این دستورالعمل‌ها را دنبال کنید:
• فرزند خود را به صاف در موقعیت راحت بنشانید و کمی به جلو خم‌ک نید.
• قسمت پایین و نرم جلوی بینی را با فشار انگشتان به هم به مدت 10 دقیقه نگه‌دارید. اگر فرزند شما به‌قدر کافی بزرگ باشد می‌تواند این کار را خودش انجام دهد.
• از یک که یخ یا پارچه مرطوب استفاده کنید و آن را روی پل بینی کودک خود نگه‌دارید.
• برای فرزندتان یک یخمک یا نوشیدنی سرد تهیه کنید. این کار آن‌ها را خنک نگه می‌دارد و از احساس طعم خون خلاص می‌شوند.
• کودک را تشویق کنید که همه‌ی خون بینی که به دهان می‌رود را تف کند. بلعیدن خون ممکن است باعث استفراغ کودک شما و افزایش فشارخون ریزی شود.
• برای بررسی کردن اینکه خونریزی متوقف شده است یا خیر، انگشتان دست خود را دائماً از روی بینی برندارید. خون نیاز به لخته شدن دارد و این کار به زمان نیاز دارد. بهتر است ساعت مچی داشته باشید، بنابراین می‌توانید مطمئن باشید 10 دقیقه سپری‌شده است. سپس بینی را رها کنید و بررسی کنید که خونریزی متوقف شده است یا خیر. اگر خونریزی بینی ادامه دارد روش بالا را برای 10 دقیقه دیگر تکرار کنید.
قطره بینی
اگر فرزند شما خونریزی بینی زیادی داشته باشد، از متخصص اطفال درباره استفاده از قطره بینی حاوی آب‌نمک سؤال کنید. انجام این کار به‌خصوص زمانی که شما در آب‌وهوای بسیار خشک زندگی می‌کنید و یا هوا خیلی گرم است، می‌تواند مفید باشد. علاوه بر این‌یک رطوبت دهنده یا بخار ساز به حفظ رطوبت خانه و کاهش خشکی بینی کودک کمک خواهد کرد. همچنین باید از کودک بخواهید که دست در بینی خود نکند.
مراقبت در خانه
• برای 12 تا 24 ساعت فرزندتان را استراحت دهید (فعالیت‌های آرام مانند نقاشی، خواندن یک کتاب یا تماشای تلویزیون توصیه می‌شود).
• حداقل 24 ساعت پس از خونریزی بینی از مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای گرم یا حمام داغ خودداری نکنید.
• به فرزند خود بگویید که 24 ساعت بعد از خونریزی دست در بینی‌اش نکند.
• اگر کودک شما از یبوست رنج می‌برد، از او بخواهید مایعات زیاد مانند آب یا آب‌لیمو بنوشد و میزان فیبر(مانند نان و غلات و میوه‌های تازه و یا سویا) را در رژیم غذایی خود افزایش دهد و یا از دکتر بخواهید برای تسهیل دفع مدفوع و جلوگیری از ایجاد فشار چاره‌ای بیندیشد.
درمان خون دماغ شدن مکرر
نکته مهم مرطوب کردن بینی است. در اینجا چندراه وجود دارد:
• گرد نمک سالین: دو یا سه بار در روز این گرد را به سوراخ بینی اسپری کنید.
• وازلین: به‌آرامی با نوک انگشت خود دو بار در روز آن را به داخل بینی بمالید.
• پماد لانولین: ممکن است حتی بهتر از وازلین عمل کند.
• بخار ساز: می‌تواند هوای مرطوب را در اتاق‌خواب حفظ و منبع مرطوب‌تر از حرارت را فراهم کند.
• پماد آنتی‌بیوتیک: پماد بدون نسخه را در مناطق قرمز و زرد فقط در داخل بینی دو بار در روز استفاده کنید. این پماد همچنین می‌تواند به کاهش سوزش و عروق خونی موجود در سپتوم بینی کمک کند.
• سوزاندن: متخصص می‌تواند عروق خونی را بسوزانند تا خونریزی متوقف شود.
پیشگیری
ازآنجایی‌که اغلب خونریزی بینی‌ها در بچه‌ها ناشی از دست کردن در بینی یا تحریک بینی به دلیل هوای خشک و گرم است، با استفاده از چند راهنمایی ساده می‌توانید بچه‌های خود را خون دماغ شدن محافظت کنید:
• ناخن‌های کودک خود را کوتاه نگه‌دارید تا از آسیب‌های ناشی از خونریزی بینی جلوگیری شود.
• داخل بینی کودک را با سرم (آب‌شور) اسپری بینی یا ژل مرطوب نگه‌دارید و یا پماد آنتی‌بیوتیک را به‌آرامی در اطراف دهانه بینی بمالید.
• اگر هوای خانه شما خشک است یک رطوبت ساز (یا بخار ساز) را در اتاق‌خواب‌ها تعبیه کنید. دستگاه را تمیز نگه‌دارید تا از تجمع قارچ جلوگیری شود.
• اطمینان حاصل کنید که بچه‌هایتان در حین ورزش یا سایر فعالیت‌هایی که می‌تواند باعث آسیب بینی شود از محافظ‌های ورزشی مناسب استفاده می‌کند.
• حتی با وجود احتیاط‌های لازم، بچه‌ها گاهی اوقات دچار خون دماغ شدن می‌شوند. بنابراین اگر فرزند شما خونریزی بینی داشته باشد، سعی کنید هراس نداشته باشید. خونریزی معمولاً بی‌ضرر هست و تقریباً همیشه زود متوقف می‌شود.
منبع: سایت دکتر حمید شیخ الاسلامی، متخصص کودکان و فوق تخصص نوزادان