آیا می دانید که چه مواردی موجب ضربه مغزی می شوند؟ این عارضه چه علائمی دارد؟ آیا ضربه مغزی انواع متفاوتی دارد؟ چگونه تشخیص داده می شود و روش های درمانی آن کدام اند؟
آیا روش هایی برای پیشگیری از این عارضه وجود دارند؟
پاسخ این سوالات را در مقاله زیر به دست خواهید آورد.

ضربه مغزی چیست؟

ضربه مغزی شایع ترین و کم جدی ترین نوع آسیب مغزی می باشد. لاتین آن concutere و به معنی تکان دادن شدید است. این عارضه معمولا به دلیل ضربه ناگهانی و مستقیم به سر ایجاد می گردد.
دلایل دیگر شامل تصادفات اتومبیل و دوچرخه، صدمات ناشی از کار، زمین خوردن و درگیری هستند.

علل ضربه مغزی و عوامل خطر

مغز از بافت نرم ساخته شده و به وسیله مایع نخاعی محافظت می گردد و در پوسته محافظ جمجمه قرار گرفته است. در هنگام وارد شدن ضربه به سر، ممکن است تا مغز شما تکان بخورد. گاهی اوقات سبب می شود تا در سر شما حرکت کند. این صدمات می توانند موجب کبودی، آسیب به عروق خونی و آسیب به اعصاب گردند.
در نهایت نتیجه این است که مغز آنطور که باید عمل نمی کند. اگر دچار ضربه مغزی شده اید، ممکن است تا با اختلال در بینایی رو به رو گردید، تعادل خود را از دست داده یا بیهوش شوید. به طور خلاصه، مغز گیج می شود.
برخی موارد سبب افزایش خطر ابتلا به این عارضه می شوند، از جمله:

• سقوط
• انجام یک ورزش رزمی
• وجود نداشتن تجهیزات ایمنی مناسب یا نظارت برای ورزش های رزمی و تماسی
• خودرو، موتورسیکلت، دوچرخه و دیگر تصادفاتی که سبب ضربه به سر می گردند.
• ضربه خوردن، ضربه زدن به یک چیزی و یا هر سوء استفاده های فیزیکی
• ضربه مغزی قبلی

علائم ضربه مغزی

تشخیص ضربه مغزی اغلب مشکل است. با وجود اینکه ممکن است بریدگی یا کبودی قابل مشاهده ای روی سر خود داشته باشید، اما قادر به مشاهده ضربه مغزی نیستید.
ممکن است تا علائم چند روز یا چند هفته بعد از آسیب ظاهر گردند. ظاهر شدن برخی از آن ها فقط چند ثانیه طول می کشند.
بعضی علائم جسمی، روحی و احساسی رایج هستند که ممکن است فرد به دنبال ضربه مغزی نشان دهد. علائم آسیب مغزی عبارتند از:

• سردرد
• تاری دید
• لکنت زبان
• حساسی بودن به نور
• تهوع یا استفراغ
• احساس گیجی یا گیج شدن واقعی
• مشکلات تعادل یا سرگیجه
• حساس شدن به سر و صدا
• احساس زنگ زدن و صدای سوت در گوش
• مشکل در تمرکز
• از دست دادن حافظه
• خستگی یا خواب آلودگی و همچنین مشکلاتی در خواب
• از دست دادن هوشیاری
• فراموشی
• کند شدن در پاسخگویی به سوالات
• افسردگی
• مشکل در احساس طعم یا بو

ضربه مغزی در کودکان

سر کودکان در مقایسه با بقیه بدنشان به طور نامتناسب بزرگ می باشد، به همین دلیل معمولا کودکان خردسال در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند. با ورود کودکان به نوجوانی و با افزایش قد و وزن، آن ها را بیشتر از بزرگسالان مستعد تصادف می کنند.
در صورت ایجاد این مشکل برای یک کودک، بزرگسال باید در 24 ساعت اول او را تحت نظر داشته باشد. برخی داروهایی، از جمله آسپرین، که می توانند موجب خونریزی شوند را بدون مشورت با پزشک نباید به کودک داد.
به تغییرات رفتاری کودکتان توجه داشته باشید.ممکن است که نتوانند احساسات خود را به درستی و به صورت کامل بیان کنند، بنابراین مراقبت دقیق از بسیار مهم است. نشانه های ضربه مغزی در کودکان عبارتند از:

• سردرد
• سرگیجه
• مشکلات مربوط به تعادل
• استفراغ
• خستگی
• حساس شدن به نور یا سر و صدا
• کند شدن تفکر
• مشکلات تمرکز و یا حافظه
• مشکلات خواب

انواع ضربه مغزی

شدت ضربه مغزی را با توجه به مواردی از جمله، از دست دادن هوشیاری، فراموشی و از دست دادن تعادل طبقه بندی می شوند که عبارتند از:

درجه 1: خفیف

علائم کمتر از 15 دقیقه و هوشیازی از بین نمی رود.

درجه 2: متوسط

علائم بیشتر از 15 دقیقه و هوشیازی از بین نمی رود.

درجه 3: شدید

هوشیاری کاملا از دست می رود، برخی مواقع فقط برای چند ثانیه این اتفاق می افتد.

تشخیص ضربه مغزی

بیشتر افراد مبتلا به این مشکل با درمان مناسب به طور کامل بهبود می یابند. اما از آنجا که ضربه مغزی می تواند جدی باشد، محافظت از خود اهمیت دارد:

1. به دنبال مراقبت پزشکی باشید. یک متخصص جدی بودن میزان عارضه را به طور دقیق بررسی می کند.
2. اگر دچار ضربه مغزی درجه 1 یا درجه 2 هستید، قبل از اینکه فعالیت های خود را آغاز کنید، باید تا از بین رفتن علائم صبر کنید. این زمان ممکن است چند دقیقه، ساعت، روز یا حتی یک هفته طول بکشد.
3. در صورت از دست رفتن هوشیاری، این ضربه مغزی درجه 3 بوده که به مراقبت فوری پزشک نیاز دارد. پزشک با طرح سوالاتی، علائم را مورد بحث قرار می دهد. ممکن است تا سوالات ساده ای مانند کجا زندگی می کنید؟ و یا نام شما چیست؟ را به منظور ارزیابی مهارت های حافظه و تمرکز پرسیده شوند.
4. 4برای رد خونریزی و دیگر آسیب های جدی تر از سی تی اسکن یا MRI استفاده می شود.

چه اقداماتی باید انجام دهم؟

• اگر در بیمارستان بستری نشدید، دستورالعمل هایی از جانب پزشک برایتان مطرح می شود.
• شما باید به خوبی در منزل استراحت داشته باشید. در صورتی که در حین فعالیتی مانند ورزش دچار این اتفاق شده باشید، باید بازی را متوقف نمایید. اگر تحت نظارت مربی خود قرار نگیرید، ممکن است تا با ضربه مغزی دوم رو به رو شوید.
• اجازه تکان مغزی را ندهید. اگر به طور مکرر این اتفاق بیفتد، با ایجاد اثر تجمعی روی مغز ممکن است تا با عوارضی مانند تومور مغزی و یا وارد شدن آسیب های دائمی به مغز و حتی مرگ رو به رو شوید.
• برای بازگشت به فعالیت های خود حتما از پزشکتان راهنمایی بگیرید.
• اگر برای کاهش درد نیاز به استفاده از دارو های مسکن دارید، حتما از دارو های فاقد آسپرین استفاده کنید. بهتر است تا بدون مشورت با پزشک خود دارویی مصرف نکنید.

پیشگیری از ضربه مغزی

ضربه مغزی یک حادثه غیر منتظره می باشد، بنابراین جلوگیری از آن سخت است. اما با چند اقدام احتیاطی منطقی می توان به کاهش بروز این اتفاق کمک کرد:

• استفاده کردن از تجهیزات حفاظتی

  برخی از ورزش های پر مخاطره و پرخطر مانند بوکس، هاکی و فوتبال می توانند سبب افزایش بروز این عارضه گردند. سرپوش، روکش و محافظ دهان و چشم شما را در مقابل آسیب های ضربه ای به سر حفظ می کنند.

• احتیاط کردن در رانندگی

  کمربند ایمنی خود را همواره بسته و محدودیت های سرعت را رعایت نمایید.

• اجتناب کردن از دعوا و نزاع

  معمولا در بیشتر موارد ضربه وارد شدن به سر این مشکل را ایجاد می کند و مردان بیشتر دچار آن می شوند.

• کاهش دادن خطرات سقوط در خانه

  آشفتگی را از کف و راهروها از بین برده و مطمئن گردید که خانه دارای نور کافی می باشد.

• تمرین کردن به طور منظم

  این کار تعادل بهتری به ماهیچه های ساق پایتان داده که می تواند کمکی برای جلوگیری از افتادن باشد.

• استفاده کردن از اقدامات ایمنی خانه برای محافظت از فرزندان

  محافظ پنجره نصب کنید و راه پله های خود را مسدود نمایید.