آیا این مطلب برایتان موثر است؟
آیا در رابطه با تنبلی چشم شنیده اید؟ شاید این عارضه را در خود و یا اطرافیان خود مشاهده کرده باشید. درمان این بیماری تا چه اندازه اهمیت دارد؟ آیا می توان درمان را به تعویق انداخت؟ علل بروز این عارضه چیست؟
آیا شما نیز مشکوک به تنبلی چشم هستید؟ نشانه های آن کدام اند؟
در این مقاله به طور مختصر و مفید شما را با بیماری تنبلی چشم آشنا خواهیم کرد.
تنبلی چشم چیست؟
تنبلی چشم یا آمبلیوپی زمانی اتفاق می افتد که بینایی یکی از چشم های شما آنطور که باید رشد نکند.
بدون درمان، مغز شما یاد می گیرد که تصویری را که از چشم ضعیف ایجاد می شود نادیده بگیرد. این می تواند مشکلات بینایی دائمی ایجاد کند.
حدود 2 الی 3 درصد افراد در جامعه به این بیماری مبتلا شده وا اگر به موقع درمان آن انجام نشود، به مرور مشکلات جدی را به وجود خواهد آورد.
نشانه های تنبلی چشم
آمبلیوپی در دوران کودکی و معمولا بین 6 الی 9 سالگی شروع می شود. شناسایی و درمان آن قبل از 7 سالگی بهترین شانس را برای اصلاح کامل این بیماری به ارمغان می آورد.
علائم شایع عبارتند از:
- مشکل در نزدیکی یا دور بودن چیزی (درک عمق)
- چشمک زدن یا بستن یک چشم
- احساس فشار در چشم
- سردرد
علل تنبلی چشم
پزشکان همیشه نمی دانند چه چیزی در پشت برخی از موارد آمبلیوپی قرار دارد. علل این بیماری عبارتند از:
-
عیوب انکساری
تمرکز یک چشم ممکن است بسیار بهتر از چشم دیگر بوده و یک چشم احتمال دارد تا نزدیک بین یا دوربین باشد و یا ممکن است آستیگماتیسم (تحریف یا تاری دید) داشته باشد. وقتی مغز شما هم یک تصویر تار و هم یک تصویر واضح دریافت می کند، شروع به نادیده گرفتن تصویر تار می کند. اگر این وضعیت ماه ها یا سال ها ادامه یابد، بینایی در تاری دید چشم بدتر می شود. -
استرابیسم
این زمانی است که چشمان شما آنطور که باید کنار هم قرار نمی گیرند. افرادی که مبتلا به استرابیسم هستند نمی توانند چشم خود را روی یک تصویر متمرکز کنند، بنابراین اغلب حالت دوتایی می بینند. مغز شما تصویری از چشم را که تراز نشده است نادیده می گیرد. -
آب مروارید
یک لنز کدر در داخل چشم شما می تواند همه چیز را تار نشان دهد. در این چشم بینایی به طور درستی رشد نمی کند. -
افتادگی پلک (پتوز)
افتادگی پلک می تواند دید شما را مسدود کند.
عوامل خطر تنبلی چشم
احتمال تنبلی چشم در کودکان بیشتر است:
- زود به دنیا آمدن
- هنگام تولد کوچکتر از حد متوسط بودن
- سابقه آمبلیوپی یا سایر بیماری های چشمی در خانواده
- دارای اختلالات رشدی
تشخیص تنبلی چشم
همه کودکان باید قبل از سن مدرسه آزمایش بینایی انجام دهند. موارد زیر مورد بررسی قرار می گیرند:
- هیچ چیز مانع از ورود نور به چشم آن ها نمی شود.
- هر دو چشم به یک اندازه خوب می بینند.
- هر چشم آنطور که باید حرکت می کنند.
بعضی از متخصصان چشم می گویند که کودکان باید در سن 6 ماهگی، 3 سالگی و در ادامه هر سال تحت معاینه چشم قرار بگیرند. از پزشک بپرسید که چه موردی برای فرزند شما مناسب می باشد.
- چشم پزشکان نوزادان و کودکان خردسال را با مشاهده چگونگی پیگیری چشم آن ها از یک جسم متحرک آزمایش می کنند. همچنین ممکن است یک چشم را در یک زمان بپوشانند و واکنش کودک را بررسی کنند.
- در کودکان بزرگتر پزشک یک چشم خود را می پوشاند و از تصاویر و حروف برای بررسی بینایی آن ها استفاده می کند.
درمان تنبلی چشم
شروع درمان آمبلیوپی در اسرع وقت بسیار مهم است. بسته به علت، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تصحیح مشکلات بینایی زمینه ای مانند نزدیک بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم. اکثر بچه های مبتلا به آمبلیوپی نیز برای تمرکز چشم به عینک نیاز دارند. جراحی لیزیک چشم می تواند یکی از درمان های مورد نیاز باشد.
- اگر آب مروارید نور چشم را مسدود می کند یا اگر استرابیسم چشم آن ها را از حرکت به هم باز نمی دارد، ممکن است تا جراحی مورد استفاده قرار گیرد.
- پوشیدن چشم بند بر روی چشم قوی برای مجبور کردن مغز آن ها به استفاده از چشم ضعیف، نیز یکی دیگر از روش های درمان تنبلی چشم است. در ابتدا، فرزند شما برای دیدن مشکل خواهد داشت، اما در ادامه بینایی بهتر شده و مدتی بعد نیازی به استفاده از وسیله ندارد. البته در برخی از موارد ممکن است تا بعد از برداشتن چشم بند، بینایی چشم ضعیف مجددا مشکل داشته باشد. در این شرایط احتمال دارد تا پزشک دوباره استفاده از چشم بند مخصوص را تجویز کند.
- قطره چشم با دارویی به نام آتروپین که چشم قوی را تار می کند، بنابراین کودک شما نیازی به پوشاندن آن ندارد. این امر همچنین مغز آن ها را مجبور به استفاده از چشم ضعیف می کند.
- از فیلتر Bangerter روی لنز عینک چشم قوی تر استفاده شده تا بینایی آن را تار نماید، به همین جهت افراد باید از چشم ضعیف استفاده کنند.
درمان تنبلی چشم تا چه سنی موثر است؟
این تصور در گذشته وجود داشت که درمان این عارضه تا سنین 7 الی 9 سالگی ممکن می باشد و بالاتر از آن اثر کارآمدی از درمان وجود نخواهد داشت. امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی این عارضه تا سنین 17 الی 19 سالگی نیز موثر بوده، اما باید توجه داشته باشید که هر چه برای درمان دیرتر اقدام شود، درمان دشوارتر و احتمالا هزینه نهایی آن نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
باید این را بدانید که این عارضه به طور خود به خود درمان نمی شود و به مرور به شدت آن افزوده خواهد شد.
درمان تنبلی چشم در بزرگسالان
در صورتی که افراد بزرگسال به این عارضه مبتلا شده باشند،3 روش زیر برای درمان آن ها مورد استفاده قرار می گیرد:
-
بینایی درمانی
منظور از بینایی درمانی این است که از مجموعه ای از فعالیت ها و تمرین های موثر استفاده می شود تا فرد بتواند مهارت بینایی خود را تقویت کرده و آن را بهبود بخشد. -
پوشاندن چشم قوی
مسدود شدن چشم قوی کمک می کند تا چشم دیگر قدرت از دست رفته خود را به دست آورد. -
استفاده از عینک
استفاده از عینک و لنز های درمانی نیز با تجویز متخصص چشم از دیگر موارد درمان این عارضه می باشند.
آیا جراحی برای درمان تنبلی چشم بزرگسالان وجود دارد؟
خیر در سنین بزرگسالی روش های جراحی نمی توانند تنبلی چشم را درمان کنند. در واقع جراحی لیزیک در سنین کمتر کمک به جلوگیری از تنبلی چشم در سنین بزرگسالی خواهد کرد.
عوارض تنبلی چشم
اگر درمان خیلی دیر شروع شود، احتمال دارد تا فرد به طور کامل بینایی خود را از دست دهد، زیرا پیوندهای سیستم بینایی بدن آنطور که باید شکل نمی گیرند.
سخن آخر
با تشخیص و درمان زودهنگام، اکثر کودکان تقریباً تمام بینایی خود را بازیابی می کنند. اطمینان حاصل کنید که فرزند شما زودتر معاینه چشم می کند. توصیه های پزشک خود را در مورد درمان رعایت کنید، حتی در مواقعی که وادار کردن فرزندتان به انجام کارهایی مانند پوشاندن چشم بند سخت است.