عمل برداشت تومور کبد، نوعی جراحی است که برای برداشتن ناحیه‌ای از کبد شما مورد استفاده قرار میگیرد. کبد عضوی از بدن شماست که در سمت راست بالای معده‌ی شما قرار دارد. این عضو حیاتی وظایف زیادی را بر عهده دارد، که پاکسازی مواد آلوده از خون نمونه‌ای از آن‌ها است. خون در کبد تجزیه میشود تا بدن بتواند از مواد مغذی آن بهتر استفاده کند. کبد همچنین به کنترل فرایند لخته شدن خون نیز کمک میکند. هر کبد دارای یک لوب راست و یک لوب چپ است و میتوان آن را به هشت قسمت تقسیم بندی کرد. کبد تنها عضوی از بدن است که قادر است خود را تجدید کند.
سرطان کبد چیست؟
سرطان اولیه ی کبد
نوعی تومور بدخیم است که کار خود را از کبد آغاز میکند. این نوع سرطان به چند دسته تقسیم بندی میشود:
سرطان هپاتوسلولار (HCC) یا هپاتوما: شایع ترین نوع سرطان اولیه ی کبد است که در سلول‌های اصلی بافت کبد، هپاتوسیت، آغاز میشود.
کلانژیوکارسینومای یا سرطان مجرای صفراوی: که در سلول‌های پوشش‌دهنده‌ی مجاری صفراوی (که کبد را به روده و کیسه‌ی صفرا متصل میکنند) آغاز میشود.
آنژیوسارکوم : که از عروق خونی سرچشمه میگیرد. این نمونه‌ی نادر سرطان، اغلب در افراد بالاتر از ۷۰ سال مشاهده میشود.
سرطان ثانویه ی کبد
که نسبت به سرطان اولیه آن بسیار شایع تر است. این سرطان از قسمت دیگری از بدن شروع میشود و به کبد گسترش مییابد. در صورتی که شما نیز به سرطان ثانویه‌ی کبد مبتلا شده‌اید، مطالعه‌ی این اطلاعات همراه با اطلاعات مرتبط با سرطان اولیه کبد میتواند بسیار سودمند باشد.
واژه‌ی ثانویه، به سرطانهایی اطلاق میشود که پس از ایجاد سرطانی در یک مکان نخستین، آغاز میشوند، به عنوان مثال، سرطان ثانویه‌ی کبد پس از سرطان روده. در واقع منظور از سرطان ثانویه‌ی کبد، سرطانی است، که به کبد گسترش یافته است.
علل ایجاد سرطان کبد
عفونت‌های طولانی مدت (مزمن) ناشی از ویروس‌های هپاتیت B و C میتوانند به سرطان کبد منجر شوند. این مورد بزرگترین عامل شناخته شده‌ی سرطان اولیه‌ی کبد محسوب میشود.
عوامل افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد:
- زخم کبد
- بیماری کبد چرب یا اختلالات ژنتیکی مانند هموکروماتوز یا کمبود آلفا-۱ آنتی تریپسین
- دیابت نوع ۲
- مصرف بالای الکل
- چاقی
- مصرف دخانیات
- قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی
- بیماری سیروز کبدی
- در حال حاضر هیچ روشی برای غربالگری سرطان کبد وجود ندارد.
علائم سرطان کبد
- بیشتر علائم سرطان کبد با رشد و پیشرفت این سرطان بروز پیدا میکنند. با این حال برخی از این علائم عبارتند از:
- ضعف و خستگی
- درد در سمت راست بالای شکم
- درد شدید و/ یا تورم شکم
- از دست دادن اشتها و احساس بیماری
- کاهش وزن
- پوست و چشمان زرد
- حرکات ضعیف روده
- تب
تشخیص سرطان کبد
- آزمایشاتی که برای تشخیص سرطان اولیه یا ثانویه ی کبد انجام میشوند، عبارتند از:
- آزمایش خون
- سونوگرافی
- سی تی اسکن
- اسکن MRI
- پت - سی‌تی (PET-CT) اسکن
- بیوپسی و ...
درمان سرطان کبد
درمان های سرطان‌های اولیه و ثانویه‌ی کبد عبارتند از:
جراحی
جراحی کبد برای درمان سرطان کبد میتواند شامل برداشتن بخشی از کبد یا پیوند کبد، جایگزینی کل کبد با یک کبد اهدایی، باشد. انجام عمل جراحی برای تعداد کمی از افراد مبتلا به سرطان کبد مناسب است و این موضوع به اندازه، تعداد و موقعیت تومورهای سرطانی بستگی دارد.
برداشت بخشی از کبد
جراحی برداشتن بخشی از کبد اصطلاحاً پارشیال هپاتکتومی نامیده میشود. پس از عمل، بخش باقی مانده‌ی کبد، در صورتی که آسیب ندیده باشد، قادر خواهد بود که خود را ترمیم کند و در طول چند ماه به اندازه‌ی طبیعی خود بازگردد. در صورتیکه تومورهایی در دو طرف کبد وجود داشته باشند، این عمل در دو مرحله انجام خواهد شد تا اجازه‌ی رشد مجدد کبد پس از اولین عمل به آن داده شود.
پیوند کبد
ممکن است برای بیمارانی که عمل برداشتن بخشی از کبد امکان‌پذیر نباشد، عمل پیوند کبد در نظر گرفته شود. مجموعه عواملی، از جمله سلامتی کلی بیمار، وجود دارند که قبل از انجام عمل پیوند کبد به افراد واجد شرایط، باید مورد توجه قرار گیرند. هر چند ممکن است انجام پیوند کبد امکان پذیر باشد، لیکن انتظار برای یافتن یک کبد اهدایی مناسب میتواند زمان زیادی را به خود صرف کند. در این مدت ممکن است از روش‌های دیگری برای کنترل سرطان استفاده شود.
سوزاندن (ابلیشن) تومور
عمل سوزاندن تومور اغلب برای درمان سرطان‌های اولیه ی کوچک کبد و به ندرت برای سرطان‌های ثانویه مورد استفاده قرار میگیرد. در رایج ترین شیوه‌های انجام این عمل، از امواج رادیویی و مایکروویو برای سوزاندن و نابود سازی سلول‌های سرطانی استفاده میشود. این عمل از طریق وارد کردن سوزنی به پوست (ابلیشن از پوست) یا یک برش جراحی (ابلیشن با جراحی) انجام میشود.
درمان دارویی
بسته به نوع سرطان میتوان از داروهای شیمیایی برای نابودی، خرد کردن و کاهش سرعت رشد تومورهای سرطانی استفاده کرد. درمان دارویی از روی قائده و از طریق قرص‌ها یا بصورت داخل وریدی (تزریقی) انجام میشود و تمام بدن را پوشش میدهد. این روش ممکن است در پی سایر روش‌های درمانی، مانند جراحی و سرما درمانی و برای رها شدن از سلول‌های سرطانی باقیمانده، انجام شود. این روش معمولاً برای درمان سرطان اولیه‌ی کبد مورد استفاده قرار نمیگیرد مگر در مواردی که سرطان به سایر اندام‌های بدن گسترش یافته باشد. درمان دارویی همچنین به عنوان درمانی تسکینی، برای کاهش رشد تومورهای سرطانی و کاهش درد نیز میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
درمان بیولوژیک
مجموعه ای از روش‌های درمانی هستند که بر علیه سلول‌های سرطانی عمل میکنند و باعث توقف رشد و عملکرد آن‌ها شده و یا به سیستم ایمنی بدن در نابودی آن‌ها کمک میکنند. این روش‌های درمانی برای هر دو نوع اولیه و ثانویه‌ی سرطان‌های کبد کاربرد دارند و میتوانند توأم با یا پس از سایر گزینه‌های درمانی سرطان مورد استفاده قرار گیرند.
پرتودرمانی داخلی انتخابی (SIRT)
این روش که با نام آمبولیزاسیون پرتوی نیز شناخته میشود، درمانی است که مستقیماً تومورهای سرطانی کبد را با تابش‌هایی پر قدرت هدف قرار میدهد. این تابش‌ها از مهره‌های کوچکی که داخل بدن قرار میگیرند، گسیل میشوند. این روش درمانی برای هر دو نوع اولیه و ثانویه‌ی سرطان‌های کبد، در مواقعی که امکان برداشتن تومورها از طریق جراحی وجود ندارد، قابل استفاده خواهد بود. این عمل برای تمام نواحی بدن قابل استفاده نیست، پس حتماً درباره‌ی قابلیت استفاده و هزینه‌های آن باید با پزشک مشورت شود.
قرار دادن استنت با استفاده از آندوسکوپی
در صورتیکه به دلیل سرطان کبد مجرای صفراوی مسدود شود، صفراهای تولیدی در کبد جمع خواهند شد. ممکن است برای تخلیه‌ی این صفرا از کبد و کاهش علائم آن، یک استنت (لوله‌ی نازک) درون کبد قرار داده شود.
درمان تسکینی
هرچند این درمان، اغلب توسط افراد مبتلا به سرطان‌های پیشرفته‌ی کبد مورد استفاده قرار میگیرد، لیکن در هر مرحله از سرطان نیز قابل استفاده خواهد بود. این درمان با هدف بهبود وضعیت زندگی بیمار از طریق کاهش علائم سرطان انجام میشود و قادر به درمان این بیماری نیست. این روش شامل، تسکین درد و مدیریت علائم جسمی و روحی ناشی از سرطان میشود.
پیشگیری
همانطور که قبلاً نیز گفته شد، عفونت‌های ویروسی هپاتیت B وC بزرگترین عوامل شناخته‌ی شده‌ی ایجاد کننده‌ی سرطان اولیه‌ی کبد هستند. روش‌هایی برای جلوگیری از گسترش هپاتیت B و بروز سرطان اولیه‌ی کبد وجود دارند که شامل واکسیناسیون تمام افراد در معرض خطر این ویروس و نظارت بر سلامت افرادی که در حال حاضر به این ویروس آلوده شده‌اند، میشوند.