جابجایی دندان‌ ها‌به منظور قراردادن در موقعیت مناسب، استفاده کند. از طرفی تغییر شکل استخوان برای بزرگسالانی که دندان خود‌را از دست داده‌اند، عواقب وخیمی به‌دنبال خواهد‌‌داشت.

جراحی پیوند استخوان فک چیست؟

جراحی پیوند استخوان فک، فرآیند بازسازی و جایگزین‌کردن بخشی از فک که‌دچار تحلیل استخوان شده‌است را‌به عهده دارد. این عمل با استفاده‌از مواد شبه ‌استخوان یا استخوان برای ایجاد شرایط مناسب قبل از انجام ایمپلنت‌های دندانی و‌یا سایر ترمیم‌های دندانی و جایگزین کردن دندان از‌دست رفته، صورت می‌گیرد. همچنین موجب افزایش ارتفاع و عرض استخوان فک و پُر شدن نقایص استخوانی می‌شود.

دلایل نیاز به پیوند استخوان فک چیست؟

هنگامی که دندان‌های شما سالم و محکم در جای‌خود قرار گرفته، استخوان فک شما نیز سالم و محکم است. اما به هر‌دلیلی ممکن است استخوان فک تحلیل رفته و دندان پشتیبانی خود را از‌دست بدهد و لق شود. پس در نتیجه شما دندان خود را از‌دست می دهید. مزایای پیوند استخوان فک، پشتیبانی و حفظ سلامت و پایداری دندان بوده که از‌دو طریق این مسئولیت را بر عهده دارد:

مزایای پیوند استخوان فک

• ثبات فک و دندان: پیوند استخوان فک باعث پایداری و کمک به احیای اسکلت استخوان فک برای جراحی ایمپلنت یا ترمیمی می‌شود. در‌این شرایط بی نظمی‌های شکل استخوان فک، تصحیح و بازسازی می‌شود تا حمایت بیشتری برای درمان‌های بعدی فراهم ‌شود.
• محفاظت از فک و دندان: پیوند استخوان فک از تخریب استخوان فک که‌به دنبال کشیدن دندان، بیماری‌های پریودنتال یا‌سایر فرآیندهای تهاجمی ایجاد می‌شود، جلوگیری می‌کند.

پیوند استخوان فک چگونه انجام می‌شود؟

ابتدا دندانپزشک متخصص ناحیه آسیب دیده، وضعیت عمومی دندان و لثه را بررسی میکند. ( افرادی که به بیماری پریودنتال دچار هستند و‌یا دندان‌هایشان در‌شرایط بدی قرار‌دارد، کاندید مناسبی برای انجام پیوند استخوان فک هستند.)
دندانپزشک به کمک رادیوگرافی پانورکس و سی‌تی اسکن عمق و عرض استخوان را ارزیابی دقیق می‌کند. سپس بر اساس نتایج، دندانپزشک ناحیه‌ را بی‌حس میکند و لثه را بررسی می‌نماید تا تشخیص‌دهد که‌به چه مقدار و چه نوعی از استخوان احتیاج است.
به این ترتیب لثه را از دندان جدا می‌کند تا به ریشه و استخوان دندان دسترسی داشته باشد. در این مرحله ریشه‌ها کاملاً تمیز می‌شوند و ضایعات موجود در استخوان توسط مواد پیوندی پُر می‌شوند. سپس این ضایعات توسط غشاهای خاصی پوشیده شده و مواد پیوندی گذاشته میشود .
غشاها در مراحل اولیه درمان، برای پوشاندن مواد پیوند مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین آن‌ها باعث جلوگیری از رشد لثه‌ها در ضایعات استخوان می‌شوند. بعد از اینکه پیوند در جای خود قرار گرفت، لثه‌ها به محل درمان شده بخیه زده می شوند. بخیه‌های بیمار 7 تا 10 روز بعد از جراحی، کشیده و یا جذب می‌شود. در نظر داشته باشید که پس از انجام جراحی بیمار باید برای اطمینان از درمان و تنظیم رشد استخوان تحت نظر دندانپزشک متخصص خود باشد.
در کل فرآیند پیوند استخوان فک در حدود ۶۰ دقیقه به طول می‌انجامد. 6 تا 9 ماه بعد، استخوان و بافت نرم در مکان مورد نظر قرار می‌گیرند. این امر به طور مؤثری باعث اتصال مجدد دندان به فک می‌گردد.

مواد مورد استفاده در پیوند استخوان فک چیست؟

مواد پیوند استخوان مورد استفاده جهت حفظ یا بازسازی استخوان فک را می‌توان از منابع مختلفی تأمین کرد. تمامی این مواد حاصل حجم وسیعی از تحقیقات علمی هستند تا‌استفاده از‌آن‌ها خطری نداشته و احتمال پس زدن پیوند یا انتقال بیماری نیز از بین برود. در مجموع پیوند استخوان فک با توجه به ماده اولیه مورد استفاده در پیوند، به ۴ نوع دسته بندی می‌شود :

انواع پیوند استخوان فک

اتوگرافت‌

اتوگرافت استخوان قسمتی از بدن خود بیمار است که برداشته شده و به جای دیگری پیوند زده می‌شود. این نوع از پیوند استخوان مستلزم انجام دو جراحی است. یکی برای برداشتن استخوان از ناحیه‌ی مناسب و دیگری برای قرار دادن استخوان در ناحیه‌ی تحت درمان.
نواحی مناسب برای برداشت استخوان شامل:

• چانه یا راموس در فک پایین(قسمت عقب فک پایین)
• لگن یا استخوان ساق (درشت‌نی)
اگر چه پیوند استخوان فک در این روش مستلزم بستری‌شدن و بیهوشی برای جراحی است اما باید در نظر داشت که برداشت استخوان از بدن خود بیمار یک مزیت محسوب شده و شانس موفقیت را بالا می‌برد. همچنین امکان انتقال بیماری در این روش برابر با صفر است.

آلوگرافت‌

در پیوند استخوان فک با روش آلوگرافت استخوان مورد نیاز برای پیوند، از بدن یک متوفی تامین می‌شود که در آزمایشگاه، فرآوری شده ( انجماد و استریلیزاسیون) و در بانک بافت نگهداری می‌شود. در صورتی که بیمار تمایل به برداشت استخوان از بدن خودش را نداشته باشد، می توان از این گزینه برای وی استفاده کرد.
مزیت استفاده از این روش این است که به راحتی در دسترس بوده و نیازی به جراحی دوم ندارد. طی آزمایشات بالینی برای استخوان آلوگرافت، شواهد مثبت و قطعی به دست آمده و دارای نتایج ایمنی عالی می‌باشد. منتهی در مواردی امکان انتقال بیماری، عفونت و یا عدم پذیرش فرد گیرنده وجود‌دارد.

زنوگرافت

در روش زنوگرافت برای پیوند استخوان فک، از مواد معدنی استخوان طبیعی که استریلیزه شده و تمام مواد آلی آن حذف شده، استفاده می‌شود. امروزه استفاده از استخوان گاو به عنوان ماده پیوندی در اکثر جراحی‌های دهان به امری عادی تبدیل شده است و سالهاست که به عنوان یک تکنیک اثبات شده و مطمئن شناخته شده است.
از عیوب این روش می‌توان به عدم استخوان‌سازی و عدم امکان استفاده در ضایعات وسیع، اشاره کرد. این در حالی است که سهولت پیوند استخوان با این روش، نیاز نداشتن به جراحی ثانویه جهت برداشت استخوان و همچنین عدم انتقال بیماری، همگی از مزایای زنوگرافت محسوب می‌شوند.

آلوپلاست

در روش آلوپلاست، از مواد سنتزی برای تشکیل استخوان استفاده می‌شود. این مواد برخی سلول‌های بدن را تحریک می‌کند تا بدون پیوند به استخوان تبدیل شوند. کارآمدی پیوند استخوانی آلوپلاست کمتر از پیوند آلوگرافت و‌یا زنوگرافت می‌باشد، اما در عوض احتمال عفونت کردن آن نیز بسیار کمتر‌است.

عوارض پیوند استخوان فک

احتمالاً بیمار بعد از عمل جراحی موارد زیر را تجربه می‌کند:

• درد و خونریزی
• تورم در ناحیه جراحی شده
• حساس شدن دندان به سرما و گرما
• امکان شکل‌گیری پوسیدگی در ریشه دندان

مراقبت‌های لازم پس از عمل پیوند استخوان

روز عمل جراحی

• استراحت مطلق داشته باشید.
• از شست و شوی دهان خودداری کنید.
• مایعات داغ مصرف نکنید.
• اگر خونریزی دارید از گاز استربل مرطوب استفاده کنید.
• احتمالا برای مدتی دچار درد هستید، پس مسکن مصرف کنید.
• برای کاهش تورم در محل جراحی، از کمپرس یخ استفاده کنید.

چند روز پس از جراحی

• از مسواک نرم استفاده کنید.
• مرتب نخ دندان بکشید.
• دهان خود را با محلول آب و نمک شست‌وشو دهید.
• از کشیدن سیگار خودداری کنید.
• از دهانشویه برای جلوگیری از ایجاد باکتری و عفونت استفاده کنید.

هزینه‌ پیوند استخوان فک چقدر است؟

هزینه پیوند استخوان فک به عواملی، از جمله میزان و ناحیه ی پیوند مورد‌نیاز ، مواد و روش مورد استفاده و محلی که استخوان از آنجا برداشت شده، بستگی دارد. باید در نظر داشته باشید که استفاده از استخوان خود بیمار نیاز به صرف هزینه‌ی بیشتری دارد، زیرا شامل دو جراحی و همچنین بستری و بی‌هوشی است. همچنین باید هزینه‌هایی که بیمار برای عکسبرداری، سی‌تی اسکن و یا مشاوره تخصصی دندانپزشک پرداخت می‌کند را با توجه به میزان پوشش‌دهی بیمه در نظر گرفت.