عملکرد مفاصل فک (بطور مثال جویدن، صحبت کردن و تنفس بهتر) می شود. البته جراحی فک جزو جراحی های زیبایی محسوب شده و علاوه بر اصلاح عملکرد مفاصل، ترمیم زیبایی چهره فرد را به دنبال خواهد داشت. اما جراحی فک و صورت عمدتاً جهت اصلاح مشکلات عملکردی انجام میشود.
در مجموع جراحی دهان و فک و صورت به عنوان یکی از تخصص های زیبایی دندانپزشکی است که با طیف گسترده ای شناخته می شود.
در چه صورتی نیاز به جراحی فک داریم؟
اختلالات فک و دندان ممکن است دلایل ژنتیکی، مادرزادی یا تکاملی داشته باشد، بنابراین از بدو تولد و یا هنگام رشد همراه فرد هستند. علاوه بر این آسیب های مفاصل فک و نیز پاتولوژی (رشد تومور) میتوانند باعث بدشکلی فک و دندان در هر سنی شوند. برخی از دلایلی که فرد مبتلا به ناهنجاری فک و دندان به جراحی فک نیاز دارد عبارتند از:
• زخم دهان
• مشکلات تنفسی
• عدم تقارن صورت
• اختلال در مفاصل فک
• رشد غیر طبیعی هر دو فک
• آسیب مفاصل فک بر اثر ضربه
• عدم قرارگیری دندانها روی یکدیگر
• عدم توانایی صحیح خوردن و جویدن
• ناهنجاریهای ساختاری رایج فک و دندان
• ایمپلنت های دندانی و رفع ضایعات استخوانی
• حذف دندان های آسیب دیده و غیر قابل بازیافت
• وجود عفونت در حفره دهان، غدد بزاقی، فک و گردن
• نقص مادرزادی (مشکلات شکاف لب و کام و رشد فک)
• انجام بازسازی بعد از درمان تومور در صورت، فک، دهان و گردن
جراحی فک در چه سنی مناسب است؟
سن مناسب برای جراحی فک ۱۸ الی ۲۵ سالگی است زیرا رشد فک در این سن به مرحله نهایی خود رسیده و متوقف می شود.تغییر چهره به وسیله جراحی فک هم باید در همین سنین که فرد بلوغ استخوانی خود را پشت سر گذاشته است اجام شود. اما اگر فک بیمار به مشکل حادی دچار باشد، جراح فک بر روی بهبود مشکل موجود در فک تمرکز می کند و سن متقاضی مسئله حائز اهمیتی نیست.
انواع جراحی فک
عمده جراحی هایی که بر روی فک انجام میشوند عبارتند از:
اصلاح اپن بایت
برای اصلاح ناهنجاری مربوط به فک ابتدا به کمک ایجاد برشی بر روی فک، قسمتی از استخوان فوقانی که روی دندان قرار گرفته برداشته می شود سپس به وسیله پیچ و صفحه هایی در محل خود فیکس می شود. اصلاح اپن بایت دارای انواع مختلفی است که عبارتند از :
اصلاح جلو آمدگی فک
در صورتی که فک پایین جلو آمده باشد ، استخوانی که در قسمت عقب فک قرار گرفته از ناحیه جلویی منفک شده و اصلاح می شود که به آن جراحی فک پایین گفته می شود. در این جراحی قسمتی از فک که دندان در روی آن قرار گرفته به عقب برده می شود . با این روش محل فک تغییر کرده و کاملا با فک بالا هم تراز می شود.
اصلاح عقب رفتگی فک
استخوانی که در بخش پایینی فک قرار گرفته است از پایه جدا شده و اصلاح میگردد. سپس بخشی از فک پایین که دندان بر روی آن قرار گرفته و قسمتی از چانه به طرف جلو حرکت داده میشود.
استئوتومی فک بالا
این جراحی از طریق ایجاد برشی در لثه ی فک بالا انجام می شود. سپس فک به صورت کنترل شده شکسته می شود و به محل جدیدی که پیش از جراحی توسط مدل های دندانی تعیین شده، حرکت داده میشود. سپس یک قطعه پلاستیکی کوچک به دندانها متصل شده تا محل جدید فک بالا تعیین شود که بعد از آن با صفحات فلزی کوچک و پیچهایی در محل خود محکم میشوند. این صفحات و پیچها از جنس تیتانیوم بوده که یک فلز بسیار بیاثر است و استفاده از آن در بدن بیخطر میباشد. در نهایت لثه با استفاده از بخیههای قابل جذب بخیه زده میشود.
استئوتومی فک پایین
این جراحی همانند استئوتومی فک بالا از طریق یک برش در انتهای دهان در لثه مجاور دندانهای آسیای بزرگ انجام میشود که به کمک دسترسی ایجاد شده، فک پایین بصورت مورب بریده و بصورت کنترل شده شکسته می شود تا به محل جدیدی که پیش از جراحی توسط مدل های دندانی تعیین شده، حرکت داده شود. سپس یک قطعه پلاستیکی کوچک به دندانها متصل شده تا محل جدید فک پایین تعیین شود که بعد از آن با صفحات فلزی کوچک و پیچهایی در محل خود محکم میشوند. در نهایت لثه با استفاده از بخیههای قابل جذب بخیه زده میشود.
ژنیوپلاستی
ژنیوپلاستی (جراحی زیبایی چانه)، جراحی کم تهاجمی است که به منظور اصلاح عقبرفتگی چانه و دستیابی به ساختار مطلوب و زیبای صورت طراحی شده است. روش ژنیوپلاستی شامل ایجاد یک برش از میان استخوان چانه است که با آزاد کردن استخوان مشکلدار، جراح میتواند این ناحیه را به وضعیت مطلوب تبدیل کند. یک صفحه کوچک از جنس تیتایوم به منظور محکم کردن چانه در محل جدید خود بر روی استخوان فک مورد استفاده قرار میگیرد. پیچهای کوچکی جهت نگه داشتن دائمی صفحه در محل خود استفاده میشوند. این روش ساده میتواند به طور چشمگیری توازن، تناسب و هارمونی اجزای صورت را بهبود بخشد.
جراحی ارتفاع فک فوقانی
در موارد دیگری که فرد دچار لبخند لثه ای است، ارتفاع فک فوقانی بیش از حد می باشد، که با کاهش فک فوقانی، برداشت استخوان اضافی و ثابت کردن آن در محل مورد نظر، باعث کاهش نمای لثه در حالت لبخند خواهد بود .
عوارض جراحی فک چیست؟
بطور کلی یک جراح فک با تجربه و ماهر تمام پیچیدگی های ساختار فک و صورت را به خوبی برررسی کرده و سپس اقدام به جراحي فك می کند. پس مهارت جراح فک مهمترین عامل بروز عوارض است. با این وجود بعضی از مشکلات و عوارض جراحی فک را در ادامه مطلب برای شما توضیح می دهیم.
• خونریزی
خونریزی جزئی پس جراحی فک طبیعی است و ممکن است یک تا دو هفته پس از جراحی فک، خون دماغ شوید. خونریزی داخل بافت نرم منجر به کبودی آن قسمت می شود و می تواند خیلی گسترده باشد. در مراحل اولیه، کبودی آرواره را می پوشاند اما اگر گسترش پیدا کند تا پایین گردن و بالای قفسه ی سینه را نیز در بر خواهد گرفت.
خونریزی غیر معمول وقتی است که هنگام جراحی نیاز به انتقال خون باشد با این حال گاهی اوقات ممکن است بیمار به تزریق خون نیاز داشته باشد. بعضی از بیماران قبل از جراحی خون خود را اهدا می کنند و اگر هنگام عمل نیاز بود از آن استفاده می کنند.
• عفونت
در همه ی جراحی ها احتمال عفونت وجود دارد به همین دلیل هم در حین جراحی و هم پس از جراحی به شما آنتی بیوتیک داده می شود که اگر قرار است عفونتی ایجاد شود به راحتی درمان شود.
• بی حس شدن
پس از جراحی فک در نواحی اطراف فک دچار بی حسی خواهید شد.اگر فک بالا عمل شده باشد ، بالای دندان ها بی حس خواهد شد و اگر فک پایین عمل شده باشد لب پایین و چانه بی حس خواهد شد و هنگامی که رشته های عصبی در حال بهبود هستند با احساس سوزن سوزن شدن روبرو خواهید شد. احساس عادی معمولا پس از ۶ ماه یا کمتر بر خواهد گشت.
• گرفتگی بینی
گرفتگی بینی می تواند ناشی از لوله هایی باشد که در داخل سوراخ های بینی در هنگام جراحی جاگذاری شده است یا اینکه پس از جراحی فک بالا اتفاق بیفتد.وقتی که بینی دچار احتقان می شود می توان به وسیله اسپری های پاک کننده ی مخصوص بینی این مشکل را برطرف کرد. پنبه ی آغشته به آب گرم نیز می تواند برای بیرون آوردن ترشحات بینی مفید باشد. گرفتگی بینی معمولا یک تا دو هفته پس از جراحی ادامه خواهد داشت و پس از آن برطرف خواهد شد.
• کاهش وزن
اوایل دوره ی پس از جراحی ،کاهش وزن تا ۲.۵ کیلو پیش بینی می شود. در بیشتر موارد کاهش وزن به دلیل کاهش اشتها می باشد که به پوشیدن الاستیک ها مربوط می شود. پس از هفته ی اول اشتهای شما باید به اندازه ی کافی بهبود یابد که بتواند وزن از دست رفته ی شما را جبران کند.
• سفتی فک و صدای مفاصل فک
پس از جراحی ارتوگناتیک، مفاصل فک به مدت چند ماه سفت خواهد بود. بهترین تمرین برای غلبه بر سفتی مفاصل ،فعالیت های عادی فک مانند جویدن است .گاهی اوقات ممکن است صدای ساییده شدن در مفاصل هنگام شروع حرکت فک اتفاق بیفتد. این صداها ممکن است دائمی باشد اما کاربرد فک را تحت تاثیر قرار نمی دهد.
• تورم
تورم از خصوصیات بارز دورهی بهبودی پس از جراحی فک است. قرار دادن یخ بر روی صورت در ۴۸ ساعت اول در کم کردن تورم موثر است. پس از آن گرمای خارجی به شکل پدهای حرارتی یا کمپرس گرم به کاهش تورم کمک میکند.
مراقبت های لازم پس از انجام جراحی فک
• توصیه می شود بیمار بعد از جراحی فک استراحت مطلق داشته باشد.
• از خوردن غذاهای سفت و جویدنی خودداری شود.
• پس از ۶ تا ۸ هفته میتوان غذاهای عادی را مصرف کرد.
• استفاده از دخانیات ممنوعیت دارد.
• از انجام هر گونه فعالیت های سنگین خودداری شود.
• داروهای تجویز شده توسط پزشک به موقع مصرف شود.
• برای کاهش تورم از کمپرس سرد استفاده شود .
• از محلول آب و نمک برای شست و شو و ضدعفونی کردن استفاده شود.
• از مسواک زدن به مدت یک روز خودداری شود.
هزینه جراحی فک
هزینه جراحی فک به عوامل زیادی بستگی دارد. درواقع عوامل متعددی مانند: محل انجام جراحی، مهارت جراح، شدت اختلالات فک، هزینه بیهوشی و داروهای تجویز شده، هزینه ی نهایی را برای بیمار تعیین می کند. علاوه بر این، علت انجام جراحی که می تواند به دلایل پزشکی انجام شده باشد و یا زیبایی بر شرایط پوشش بیمهی بیمار تاثیر میگذارد. توجه داشته باشید در صورتی که بخواهید اطلاع کامل تری از هزینه جراحی فک داشته باشید حتماً نیاز است به پزشک مراجعه کنید تا معاینه شوید ، پزشک بعد از معاینه و بررسی وضعیت شما می توانید اطلاعات دقیقی به شما دهد .