احتمالا از مفصل تمپورومندیبولار (TMJ) می باشد. اغلب صدا دادن فک اختلالی موقت است اما می تواند نشانه ای از اختلال مفصل فکی گیجگاهی بوده و هشدار جدی برای شما باشد. تحقیقات نشان داده که زنان بیشتر در معرض خطر اختلال مفصل فکی گیجگاهی قرار می گیرند چرا که کلاژن نگه دارنده دیسک در زنان از نظر آناتومیکی متفاوت بوده و هورمون های زنانه نیز می تواند روی این مفصل تاثیر بگذارد.

مفصل فکی گیجگاهی چیست؟

دو مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) محل اتصال فک پایین (آرواره) به استخوان گیجگاهی جمجمه شماست که دقیقاً جلوی گوش در دو سمت سر شما قرار دارد. این مفاصل انعطاف پذیر امکان حرکت فک به سمت بالا و پایین و از سمتی به سمت دیگر را فراهم میکند. به این ترتیب صحبت کردن، جویدن غذا و خمیازه کشیدن برای شما ممکن می شود. موقعیت و حرکت های فک تحت کنترل عضلات متصل و اطراف مفصل فک، می باشد.

علت درد فک چیست؟

درد فک نتیجه ی اختلالات ایجاد شده در عملکرد فک، مفصل فک و عضلاتی است که فک را احاطه کرده است. به این مشکلات در اصطلاح سندروم TMJگفته می شود که حاصل عملکرد نامناسب فک بالا و پایین یا مشکلات آرواره (TMD) نیز می باشد. این اختلال برای افراد با درد شدید در ناحیه فک همراه است. باید در نظر داشته باشید که این ناراحتی‌ می‌تواند موقتی بوده یا برای چند‌سال ادامه داشته باشد. نشانه های اختلال مفصل فکی گیجگاهی ممکن است تنها در مفصل و یا به صورت شایع تر در نواحی دیگر سر و گردن و عمدتا در عضلات بروز کند .
عوامل متعددی هستند که می توانند موجب درد فک شما شوند که شایع ترین آنها عبارتند از:

• عادتهای ناخود آگاه مانند دندان قروچه
• وارد شدن ضربه به ناحیه فک و صورت
• آبسه دندان
• استرس و اضطراب
• آرتریت یا آرتروز مفاصل
• عدم قرارگیری مناسب دیسک بین مفصل
• اعتیاد به جویدن آدامس و گاز گرفتن ناخن

علائم اختلال مفصل فکی گیجگاهی (TMJ)

• احساس درد در ناحیه سر، فک، گردن، گوش، شانه
• ایجاد محدودیت در باز کردن زیاد دهان
• احساس خستگی در ناحیه صورت
• ایجاد حساسیت در صورت
• صدا دادن فک در هنگام باز و بسته کردن دهان
• احساس درد ناگهانی هنگام جویدن غذا
• متورم شدن اطراف صورت
• ایجاد مشکلات شنوایی و زنگ زدن گوش

راه تشخیص اختلال مفصل فکی گیجگاهی (TMJ)

دندانپزشک متخصص علائم و نشانه های مشکل شما را بررسی کرده و معاینات لازم را از شکل حرکات فک و وجود سفتی یا درد در عضلات صورت انجام می دهد. عکسبرداری رادیولوژی و در برخی موارد انجام ام آر آی یا سی تی اسکن نیز در صورت لزوم برای تشخیص دقیق تر استفاده شود. عکس ام آر آی بافت نرم همچون دیسک مفصل فک را بررسی می کند و به این ترتیب می توان حرکت مناسب فک را تشخیص داد. با انجام سی تی اسکن می توان جزئیات استخوان فک را مشاهده نمود. به علت اینکه بسیاری از بیماری های دیگر همچون دندان درد، عفونت سینوس، آرتروز یا بیماری لثه نیز می توانند علائم مشابه درد استخوان فک داشته باشند، دندانپزشک متخصص می تواند با بررسی سوابق شما و آزمایش های لازم علت درد مفصل فک را تشخیص دهد.
اگر اختلالات مفصل گیجگاهی فکی در شما تشخیص داده شود، درمان بلافاصله شروع می‌شود. دندانپزشک متخصص ممکن است در ابتدا به شما پیشنهاد دهد که از راه های درمانی غیر جراحی استفاده کنید. اما در مورد بیماران مبتلا به اختلالات شدید مفصل فکی گیجگاهی، مراقب و درمان های ساده و شخصی نتیجه ی مطلوب را به دنبال نخواهد داشت و نیاز به عمل جراحی می باشد. در هر حال عمل جراحی به عنوان آخرین راه حل برای درمان اختلالات مفصل فکی گیجگاهی توصیه می‌شود.

روش های درمانی اختلال مفصل فکی گیجگاهی (TMJ)

اکثر متخصصان معتقدند که فرآیند درمان درد فک باید در ابتدا با روش های محافظه کارانه و بدون عمل جراحی شروع شود و انجام عمل جراحی به عنوان آخرین درمان درد فک پس از اطمینان از اثر بخش نبودن سایر درمان ها انتخاب شود. برخی درمان های پایه و محافظه کارانه برای درد فک شامل موارد زیر هستند:

درمان های بدون جراحی

• استفاده از کیسه آب گرم یا سرد به مدت 10 دقیقه بر روی صورت، ناحیه فک و شقیقه
• استفاده از نرمش های کششی ساده برای فک مطابق دستورالعمل دندانپزشک
• اصلاح عادت های غذایی ( خوردن غذای نرم، خودداری از خوردن غذای سفت، تقسیم غذا به قسمت های کوچک)
• استفاده از داروهای ضد التهاب برای تسکین درد
• لیزر درمانی سطح پایین برای کاهش درد و بهبود عملکردحرکت دهان و گردن
• استفاده از محافظ شبانه (نایت گارد) برای محافظت از دندان ها در هنگام خواب
• اجتناب از حرکت دادن زیاد فک هنگام خمیازه کشیدن و جویدن غذا
• ایجاد فاصله بین دندان ها برای کنترل فشار
• کنترل استرس برای جلوگیری از قفل شدن فک

درمان اختلال مفصل فکی گیجگاهی به کمک عمل جراحی

تنها در صورتی‌که سایر روش‌های درمانی، علائم بیمار را کاهش نداد و مشکل جدی و ناتوان کننده باشد، دندانپزشک جراحی را تجویز می‌کند. از آنجاییکه نتایج عمل جراحی غیر قابل بازگشت است، عاقلانه است که درباره این روش درمانی بطور کامل با دنداپزشک متخصص صحبت کنید تا پس از مشورت های لازم از رضایت بخش بودن نتایج حاصل از این روش درمانی برای رفع مشکل خود مطمئن شوید.